حوزه پیشرو و سرآمد ـ ۱۰ | جوانان حوزوی، فرصتی استثنایی
یکی از اسباب عزلت‌گزینی و دوری نسل جوان حوزه از راه خود، ناامیدی به آینده است. مشکلات مادی و معنوی‌ای که امروز بر جوامع بشری فائق آمده، می‌تواند سبب سردی و بی‌رمقی طلاب نسبت به تحصیل، تحقیق و تبلیغ شود.
به گزارش گروه امام و رهبری خبرگزاری تسنیم، در طول تاریخ حوزه علمیه، هیچگاه به مثل امروز، شرایط و امکاناتی برای تحصیل علوم دینی و حوزوی جوانان فراهم نبوده است. زیرا با وجود حکومتهای مستکبر، حوزۀ علمیّه جایگاه چندانی در میان جامعه و حاکمیت، نداشته است. اما در برهۀ تاریخی تسلط رضاخان بر ایران و مدیریت قلدرمآبانه و دیکتاتوری او بر کشور - که حوزه نیز مصون از این امر نبود - حوزۀ علمیّه قم به وسیله‌ی آیت‌الله حائری یزدی، به تأسیس در می‌آید و بر خود، جایگاهی می‌بخشد. در آن دوران خفقان‌آور و تاریک پهلوی، که رضاخان، سربازی قزّاق برای آمریکایی‌ها و پادشاهی پهلوی(!) برای ملت ایران بود، بیشترین مخالفت‌ها و عناد عمومی نسبت به دین شکل گرفت. پدیده‌ی کشف حجاب، تکثّر فراماسون‌ها و رواج مُدهای غربی، چندی از مثالهای مخالفت عمومی حکومت وقت با دین و پروژه‌ی دین‌ستیزی بود. در چنین اعوجاج اجتماعی‌ای، حوزه‌ی قم بنا نهاده شد. پس از انقلاب اسلامی، با قیام امام رحمة‌الله و وقوع نهضت اسلامی، جریان روحانیت بار دیگر جان گرفت و هویّت سیاسی/اجتماعی خود را باز آفرینی کرد.
حوزۀ زنده و بالنده‌ای که امروز شاهد آن هستیم، ثمرۀ فعالیت و مجاهدت افرادی همچون آیت‌الله حائری زدی و امام خمینی رحمة‌الله است. حوزه‌ای که از آن سخن به میان می‌آید، پس از انقلاب اسلامی، پا به پای انقلاب پیشرفت‌های چمشگیری داشته است. فعالیت پژوهشگاه‌های متعدد، وجود جوانان باانگیزه و دغدغه‌مند، و ترویج علوم گوناگونی همچون فقه، فلسفه، کلام، تفسیر، اخلاق و علوم انسانی، بیانگر پیشرفت قابل قبول حوزه است. حوزۀ علمیّه که مطابق با زمان و شرایط، پیشرفتی نسبی داشته، ضروری‌ست تا برای مواجهه‌ای تمدّنی و جهانی، مهیا شود. اما آنچه که در چنین مواجهه‌ای دارای اهمیت است و مع‌الاسف مغفول نیز واقع شده، توجه و اهمیت به نیروی جوانِ حوزه است. به بیانی دیگر، حوزۀ علمیّه برای تقابلی جهانی، نیازمند نیرویی خوشفکر، دغدغه‌مند و به‌روز است، که به محتاج و ضرورت هم که شده، باید به نیروی جوان خود روی آورد. «ترویج فکر»، «تبیین نظر» و «تبلیغ اصول» دین مبین اسلام، که از فعالیت‌های حوزه در مواجهه‌ی با استکبار جهانی و تمدن متقابل برشمرده می‌شود، به وسیله و با ابزار پیشینیان دیگر راهساز نخواهد بود؛ که رهبرانقلاب، حوزه را در این مقوله دارای مشکل میدانند:« آنچه مهم است، آشنایی با فضای فکر و فرهنگ جامعه و ایجاد تناسب میان آورده‌های تبلیغی با واقعیّتهای فکری و فرهنگی در میان مردم بویژه جوانان است. در این بخش حوزه دچار مشکل است.» از همین رو، طلاب جوان به عنوان عنصر اصلی چنین مواجهۀ تمدنی‌ای، تلقی میشوند.
برخلاف نگاهی که عموما در حوزۀ علمیّه به جوان و نسل جوان حوزوی‌ست، رهبر انقلاب همواره اعتماد، اطمینان و اعتقادی قلبی به این قشر حوزوی داشته‌اند، که بیانات ایشان در «منشور حوزۀ پیشرو و سرآمد» به خوبی بیانگر این امر است:« حوزه باید به‌روز باشد؛ به طور دائم با زمان پیش برود، بلکه حتّی جلوتر از زمان حرکت کند...به تربیت نیرو در همه‌ی بخشها اهمّیّت داده شود. مسیر حرکت این ملّت و آینده‌ی انقلاب را نیروهایی ترسیم خواهند کرد که امروز در حوزه‌ی علمیّه تربیت میشوند.»
فرصت‌دهی به جوانان حوزوی، اعم از گفتگوهای متعدد علمی، اخلاقی و فکری با طلاب جوان، القاء امید به آینده و هویت‌بخشی به آنان است. فاصله‌ی عمیق فکری و زبانی میان بزرگان حوزه با قشر جوان حوزه - که با توجه به گذشت زمان، امری عادی است - علت العلل انفکاک میان نسلی حوزه است. اما بر مسئولین حوزه امری واجب است تا با گفتگوها و گعده‌های طلبگی‌ای ذیل مباحث فکری، اعتقادی، علمی و اخلاقی، حلقه‌ی وصل میان خود و طلاب نوپا و جوان را حفظ کنند. یکی از اسباب عزلت‌گزینی و دوری نسل جوان حوزه از راه خود، ناامیدی به آینده است. مشکلات مادی و معنوی‌ای که امروز بر جوامع بشری فائق آمده، می‌تواند سبب سردی و بی‌رمقی طلاب نسبت به تحصیل، تحقیق و تبلیغ شود. که رهبرانقلاب در پیام تاریخی خود به مناسبت صدسالگی حوزۀ علمیّه، خطاب به مدیران حوزه می‌فرمایند:«مدیران حوزه با تدبیر مناسب، القائات مغرضانه‌ای را که طلّاب جوان را از آینده ناامید میکند، خنثی کنند. امروز اسلام و ایران و شیعه در جهان از عزّت و حرمتی برخوردار است که هرگز در گذشته دارا نبوده است. طلبه‌ی جوان با این احساس درس بخواند و رشد کند.» هویّت و پیشینه‌ی هر نهاد و هرشخص، در جهت‌دهی راه و اهداف او، مؤثر خواهد بود. حوزه که نیز بَری از این امر نیست، با هویت‌بخشی به محصلین خود، از طریق الگو و اسوه‌هایی همچون امام رحمه‌الله، علامه طباطبایی، شهید مطهری، علامه مصباح، شهید بهشتی و شهید صدر، می‌تواند در زیست حوزوی جوانان حوزه‌ی علمیه، مثمر ثمر باشد.
به قطع، حوزه‌علمیه با استفاده از فرصتی استثنایی همچون وجود طلاب جوان باانگیزه و دغدغه‌مند، خواهد توانست قله‌های ترقی را طی و تمدن اسلامی را رقم زند.
انتهای پیام/
